kościół filialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego - jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa drewnianego w Wielkopolsce -
wpis do rejestru zabytków nr AK-I-11a/105 z 12.12.1932r.
Pierwszy kościół w Wełnie wzniesiony został na początku XVII wieku bez zgody władz kościelnych z fundacji Marcina Grzymułtowskiego, który chciał tu przenieść nabożeństwo parafialne ze znajdującego się wówczas w bardzo złym stanie technicznym kościoła w Parkowie.W roku 1658, podczas wojny szwedzkiej, chłopi z nieodległego Boruchowa naprowadzili oddział Szwedów na wieś Wełna i wspólnie z nimi obrabowali i spalili dwór, zabudowania gospodarcze oraz kościół. Czyn ten miał być odwetem za spalenie na stosie sołtysa Boruchowa, oskarżonego o wywołanie pożaru zabudowań dworskich.
Obecny kościół wzniesiony został w roku 1727 jako filialny parafii parkowskiej z fundacji Wojciecha Rydzyńskiego, kasztelana lądzkiego. Konsekrowany w roku 1731. Data budowy uwidoczniona w zawiasie drzwi frontowych.
W dniu 11 września 1780 roku w kościele odbył się ślub autora "Mazurka Dąbrowskiego" Józefa Wybickiego i jego drugiej żony Estery Wierusz Kowalskiej.
Kościół jest barokowy, orientowany, wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, otoczony tzw. sobotami, czyli krytym gankiem obiegającym dookoła nawę i wieżę. Węższe od nawy głównej prezbiterium, zamknięte trójbocznie, posiada od północy i południa dwa prostokątne aneksy. Od zachodu kruchta zakończona jest wieżą o tej samej wysokości co nawa. Obiekt zbudowano w konstrukcji zrębowej, soboty - sumikowo-łątkowej, a wieżę na słup. Dach wysoki, dwuspadowy, kryty gontem. Soboty i aneksy z dachami pulpitowymi. Ściany zewnętrzne odeskowane. Na kalenicy niewielka sygnaturka (wieżyczka), przykryta baniastym hełmem zwieńczonym krzyżem na maszcie. Okna nad sobotami w kształcie stojących i leżących owali, w profilowanych (zdobionych) obramieniach. Drzwi główne (od zachodu) z dekoracyjnie wygiętym gzymsem, ujęte zostały w dwa pilastry zdobione rozetami. Wyżej dwie stylizowane gałęzie. Drzwi od strony północnej posiadają po obu stronach drewniane krzyże z nazwiskami Katarzyny de Valden (zm. 1795) i Katarzyny Gapiny (zm. 1821).
Wyposażenie wnętrza pochodzi z okresu budowy świątyni (1727-31). Ołtarz główny w całości wycięty w drewnie - ze sceną Ukrzyżowania. Na środkowej ścianie prezbiterium obraz Matki Boskiej w dekorowanej ramce rokokowej. Ołtarz w północnym ramieniu transeptu z obrazem Zwiastowania NMP (w polu głównym) i św. Krzysztofem z Dzieciątkiem (w zwieńczeniu). Ołtarz w południowym ramieniu transeptu z figurą św. Wawrzyńca w polu głównym i obrazem św. Antoniego z Dzieciątkiem w zwieńczeniu. Wnętrze kościoła wypełnia jednolita dekoracja architektoniczno-malarska obejmująca polichromię ścian, stropów oraz ołtarzy, stalli i konfesjonałów. Konfesjonały ukryte w ścianach transeptów, nad nimi ambony z daszkami. Od zachodu chór muzyczny wsparty na filarach ze zdobionymi balustradami. Wzdłuż ścian nawy biegną balkony. W prezbiterium i pod chórem znajdują się stalle.
Polichromia kościoła wykonana została przez poznańskiego franciszkanina Adama Swacha, autora wielu polichromii w kościołach Wielkopolski i całego kraju. Jego prace możemy podziwiać min. w Poznaniu, Krakowie, Lądzie nad Wartą, Owińskach, Pyzdrach, Żerkowie, Łowiczu, Jarosławiu, Piotrkowie Trybunalskim, Krasnymstawie, Szamotułach i Krośnie. Wełneńska polichromia przedstawia głównie sceny związane z kultem Krzyża Świętego, postać Jezusa, dwunastu apostołów i czterech ewangelistów. Wiele partii ścian, chóru i balkonów wypełniają ornamenty geometryczne i roślinne. Do całości wystroju kościoła dostosowany jest ołtarz główny w całości wycięty z desek, polichromowany. Podobnie wykonane są i zdobione ołtarze boczne. Pozostałe sprzęty dekorowane olejnymi malowidłami alegorycznymi, przedstawiającymi: dobre uczynki, wezwanie Ojcze Nasz, osiem błogosławieństw i pojęcie znikomości świata. Sceny związane z odnalezieniem drzewa Krzyża: widzenie św. Konstantyna na stropie prezbiterium ( i napis:
IN HOC SIGNO VINCES), odnalezienie drzewa Krzyża przez matkę Konstantyna, św. Helenę - na stropie nawy, apoteoza Krzyża - w miejscu przecięcia nawy i transeptu. Balasy balustrady chóru muzycznego i stołu komunijnego ozdobione są motywem lilii - godła herbowego Rydzyńskich (Wierzbna). Motyw lilii występuje też często w formie malarskiej (ołtarze, portal główny).
Z wyposażenia na uwagę zasługują: granitowa kropielnica z XVIII wieku i drewniana lampka wieczna z tego samego okresu. Ponadto: drewniany krzyż procesyjny z pierwszej połowy XVIII wieku, czetry świeczniki toczone z drewna z tego okresu oraz fisharmonia z XIX wieku na chórze muzycznym. Dzwon odlany w Berlinie w 1867 roku zawieszony nadzwonnicy (stojaku) po płn-wsch stronie kościoła.
Kościół w Wełnie był remontowany oraz restaurowany około 1830 roku, w latach 1951-52 i w latach 80-tych XX wieku. W toku jest konserwacja polichromii.
